Układ limfatyczny
Układ limfatyczny, jest najmniej poznaną częścią układu krążenia, ale niezmiernie ważną dla organizmu człowieka. Jeśli działa prawidłowo nie zdajemy sobie sprawy z jego istnienia, ale jeśli układ naczyń limfatycznych jest niewydolny czy uszkodzony skutki tego mogą nawet doprowadzić do inwalidztwa.
Układ limfatyczny odpowiedzialny jest za równowagę płynów naszego organizmu. 90% objętości powstającego przesączu z naczyń włosowatych do przestrzeni międzykomórkowej powraca do krążenia za pomocą naczyń żylnych, pozostałe 10% naczyniami limfatycznymi (chłonnymi). Z przestrzeni międzykomórkowych płyn tkankowy dostaje się najpierw do cienkich, włosowatych naczyń limfatycznych. Będąc się już w układzie naczyń limfatycznym nazywa się limfą lub chłonką. Przedostaje się do coraz większych naczyń i w końcu trafia do węzłów chłonnych. Tutaj następuje eliminacja bakterii, grzybów, wirusów i komórek nowotworowych, zebranych z przestrzeni między komórkami organizmu.
To dlatego obserwujemy powiększenie węzłów chłonnych, gdy dotknie nas choroba, także, gdy zranimy się. W węzłach chłonnych namnażają się komórki układu odpornościowego, by stoczyć walkę z patogenem, by zaradzić powstałych zakażeniom, urazom i zapaleniom. Lokalizacja powiększonych węzłów chłonnych wskazuje miejsce choroby. I tak np. węzły chłonne zlokalizowane w pachach zbierają chłonkę z piersi, ramion i pach, dlatego jeśli są powiększone lekarz szuka w tych miejscach przyczyny.
Dalej chłonka wędruje aż w okolicę klatki piersiowej i tutaj z przewodu piersiowego dostaje się z powrotem do układu żylnego.
Skład limfy jest zbliżony do osocza krwi. Zawiera ona białka, tłuszcze, wodę, sole mineralne oraz duże ilości białych krwinek, głównie limfocytów. To właśnie limfocyty, gdy trafią do układu odpornościowego – sterują atakami na niebezpieczne dla zdrowia mikroorganizmy.
Układ limfatyczny usuwa też tłuszcze znajdujące się w układzie pokarmowym. Objętość limfy oczywiście znacznie wzrasta w stanach zapalnych, po urazach, czy w zakażeniach. Ciało puchnie. Ale niektórzy pacjenci bez wyraźnej przyczyny obserwują np. w okresie dorastania pojawienie się obrzęku na jednej kończynie, inni – w kilka lat po operacjach onkologicznych borykają się z zastojem chłonki: ręka, czy noga puchnie.
Limfologia dysponuje zestawem oddziaływań fizjoterapeutycznych skutecznie pozwalającym zmniejszyć lub zlikwidować obrzęk. Kompleksowa Terapia Przeciwzastoinowa (Przeciwobrzękowa) (KTP) przywraca homeostazę w organizmie, a pacjentom pozwala normalnie funkcjonować, nawet w przypadku bardzo poważnych uszkodzeń układu limfatycznego i olbrzymich obrzęków.
Obrzęk Limfatyczny – uszkodzenie naczyń chłonnych.
Obrzęki to widoczne obrzmienia, których skutkiem może być uczucie ciężkości, organicznie możliwości ruchowych, zmniejszenie wydajności, bóle spowodowane napięciem skóry oraz mniej lub bardziej odczuwalne zaburzenia psychiczne, jak również rożnego rodzaju komplikacje. Tego typu obrzęki nie tylko wywołują u dotkniętych nimi pacjentów wymienione powyżej dolegliwości, lecz uniemożliwiają im również w rezultacie częściowo lub całkowicie wykonywanie pracy zarobkowej. Celem tego typu fizjoterapii jest doprowadzenie do zmniejszenia lub ustąpienia wywołanych obrzękiem dolegliwości, a co za tym idzie, utrzymanie lub przywrócenie zdolności pacjenta do pracy.
Układ limfatyczny jest układem dodatkowym systemu żylnego, odpowiedzialnym za odtransportowanie substancji i cieczy, które nie mogą być usunięte z tkanki łącznej przez układ żylny.
Obrzęk limfatyczny można podzielić na pierwotny i wtórny.
Pierwotny obrzęk limfatyczny powstaje najczęściej u osób, u których doszło do nieprawidłowego wykształcenia naczyń limfatycznych bądź uległy one zamknięciu. Obrzęk tego typu może występować w różnych rzadko występujących chorobach genetycznych, takich jak wrodzony obrzęk limfatyczny typu I lub II.
WTÓRNY OBRZĘK LIMFATYCZNY POWSTAJE POD WPŁYWEM RÓŻNYCH CZYNNIKÓW, TAKICH JAK:
- Usuniecie węzłów chłonnych podczas operacyjnego leczenia raka
- Uszkodzenie układu limfatycznego w wyniku zabiegów chirurgicznych
- Radioterapia
- Infekcja bakteryjna, grzybicza lub nicienie tropikalne (filarioza)
- Zranienia
- Poparzenia
- Obrzęk lipidowy
- Złożone złamania kości
Manualny drenaż limfatyczny
Manualny drenaż limfatyczny jest zabiegiem fizjoterapeutycznym, podczas którego zastosowane są specjalne chwyty, które wykonywane są zgodnie z kierunkiem przepływu płynów limfatycznych w kierunku serca. Są to powolne, przypominające odruch czerpania, ruchy okrężne dłoni o bardzo małej sile nacisku, których zadaniem jest doprowadzenie do lekkiego, chwilowego odkształcenia tkanki.
Częste powtórzenia tych chwytów w obrębie jednego zabiegu prowadzą do pobudzenia pracy naczyń limfatycznych, a tym samym do zwiększenia ich aktywności, co z kolei trwale zwiększa zdolność transportową limfy. Regularne stosowanie tego typu zabiegów przez dłuższy okres czasu wspiera ponadto rozwój systemu dobrze funkcjonujących naczyń limfatycznych skóry oraz tworzenie nowych naczyń obocznych.
Wskazania do manualnego
drenażu limfatycznego:
- Obrzęki limfatyczne,
- Obrzęki tłuszczowe,
- Wysięki,
- Zmiany skórne spowodowane zaburzeniami krążenia limfy,
- Obrzęki pourazowe i pooperacyjne,
- Obrzęki ręki u kobiet po mastektomii,
- Profilaktyka zakrzepicy żylnej, również przedoperacyjnej,
- Profilaktyka przewlekłej niewydolności żylnej,
- Zespoły poza zakrzepowe,
- Wrzody żylne,
- W leczeniu niewydolności limfatycznej wrodzonej (wczesnej i późnej) oraz nabytej (pourazowej),
- W leczeniu kończyn dolnych o różnej etiologii,
- Obrzęki po schorzeniach (stopa cukrzycowa, zespół Sudecka)
- Chroniczny obrzęk zapalny towarzyszący reumatyzmowi, chorobie zwyrodnienia stawów itp.,
- Obrzęk towarzyszący ciąży (konieczność wykluczenia choroby nerek), obszarów jakie obejmują.
- Obrzęk lipidowy (bolesny obrzęk tkanki tłuszczowej z towarzyszeniem uczucia ciężkości i napięcia skóry).
Przeciwwskazania
do drenażu limfatycznego:
- Ostre bakteryjne zapalenia kończyny dotkniętej obrzękiem (niebezpieczeństwo rozsiewu bakterii).
- Ostre zakrzepice kończyn dotkniętych obrzękiem (niebezpieczeństwo zatoru płuc).
- Ostre egzemy kontaktowe kończyn dotkniętych obrzękiem (niebezpieczeństwo szerzenia się alergenu).
- Nie skompensowana niewydolność serca (niebezpieczeństwo obrzęku płuc).
- Tworzące jedynie lokalne przerzuty guzy złośliwe (niebezpieczeństwo rozsiewu komórek nowotworowych podczas transportu limfy, dlatego też zabiegi drenażu limfatycznego wskazane są wyłącznie w trakcie terapii farmakologicznej lub hormonalnej).
- Czynna gruźlica płuc,
- Wzrost temp ciała powyżej 37 st.
- Otwarte rany,
- Guzki niewiadomego pochodzenia,
- Obrzęki i wysięki w przebiegu stanów ostrych,
- Nowotwory i przerzuty.
Terapia uciskowa (kompresja)
Po zakończonym zabiegu manualnego drenażu limfatycznego należy zastosować, w zależności od konsystencji obrzęku, bandażowanie kompresyjne lub tez odpowiednie rajstopy uciskowe w celu utrzymania skuteczności zabiegu.